De vrouwen zijn nu geëmancipeerd. Waar blijven de mannen?

Deze vraag werd ons voorgelegd door een journaliste van het Belgische blad Psychologie Magazine. Dit leidde tot de oprichting van ‘Het Mannengilde’, in samenwerking met enkele mensen die verbonden zijn aan Kasteel de Schans. In deze blog lees je waarom wij dat nodig vonden. Het nummer van Psychologie Magazine komt in april uit.

Als je de vraag uit de titel stelt, lijkt het alsof je iets van mannen verwacht. Dat ze flink aan het werk dienen te gaan. Echte gelijkheid kan alleen ontstaan als ieder in zijn waarde gelaten wordt. Als ik mag zijn wie ik ben, kan ik me in vrijheid en veiligheid openen en verbinden met de ander. Gelijkheid ontstaat als ik mij herken in de ander, als ik zie dat de ander dezelfde waarde, behoeften en gevoelens heeft als ik. De gelijkheid die ontstaat uit strijd is een opgelegde gelijkheid. Om een dergelijke gelijkheid te handhaven, moet je regels maken en de mensen die zich daar niet aan houden, straffen. Dit creëert slechts gehoorzaamheid of rebellie maar nooit een echte gelijkheid.

Natuurlijk zijn mannen en vrouwen verschillend. De overeenkomst is dat we allemaal mensen zijn met dezelfde gevoelens en behoeften. Mensen verschillen in de manier waarop ze hun behoeften trachten te vervullen en in de mate waarin het hun lukt een behoefte vervuld te krijgen. Een man gaat misschien eerder naar een voetbalwedstrijd om zijn behoefte aan ontspanning te vervullen terwijl een vrouw misschien liever met vriendinnen shopt om aan dezelfde behoeften te voldoen.

Mensbeelden zorgen ervoor dat mensen, door identificatie of door verzet, zich conform de beelden gaan gedragen. Ik kan me bovenstaande vraag bijvoorbeeld voorstellen als ik naar de televisiereclame van supermarktketen Jumbo kijk. Er wordt een vriendelijke, domme, gierige en ietwat gemakzuchtige man voorgesteld naast een geëmancipeerde vrouw.

Zo zijn er een aantal beelden uit het verleden die, met de ogen van vandaag, een verdacht licht werpen op mannen.

Het christelijke mensbeeld zegt dat de mens van nature slecht is. Hij is in zonde geboren. Het toppunt van deze slechtheid is de wellustige man en de verleidelijke vrouw. De boodschap dat mannen hun seksualiteit dienen te onderdrukken, heeft voor veel ellende gezorgd, zeker binnen de kerk.

Het liberale mensbeeld zegt dat de mens vooral concurrerend is. De evolutietheorie van Darwin speelt hier een belangrijke rol. Hij stelt: ‘Alleen de sterksten overleven.’ De mens wordt hierin als atomair gezien, dit wil zeggen los van zijn omgeving.

Mannen zijn concurrerend, ook als dit ten koste van anderen gaat. Vrouwen zijn vooral verzorgend en kiezen het meest succesvolle mannetje om hun genen door te geven.

Het feministisch mensbeeld ziet de man vooral als de onderdrukker van de vrouw. Het is ontegenzeggelijk waar dat er, door de eeuwen heen, iets goed mis was/is met de manier waarop er met vrouwen werd/wordt omgegaan. Echter door mannen en vrouwen als tegengesteld en concurrerend neer te zetten, lossen we de ongelijkheid niet op.

Er zijn weinig mannen die zich kunnen of willen identificeren met het beeld van een wellustig, concurrerend, nietsontziend, heerszuchtig individu. Vanaf de jaren zeventig van de vorige eeuw zijn veel mannen zich gaan inhouden. Door het gebrek aan mannelijke leerkrachten op lagere scholen krijgen ook jongetjes de boodschap mee dat ze zich moeten inhouden. Van jezelf inhouden, raak je chronisch vermoeid. Jezelf inhouden maakt dat je levensenergie op een laag pitje komt te staan en dat je je potentie (kwaliteiten) niet kan realiseren. De zingeving verdwijnt en wat rest is zappen voor de televisie op de bank.

Zoekend naar een uitweg vind ik twee denkwijzen die een oplossing kunnen bieden. Ten eerste de Geweldloze Communicatie van Marshall Rosenberg. Het uitgangspunt hier is dat mensen van nature goed en empathisch zijn. Onderzoek met apen bevestigt dit beeld. De energie van mensen is maar op één ding gericht en dat is het vervullen van behoeften. Als de behoeften van het individu niet vervuld raken, gaat hij dood of raakt gehandicapt. Als de behoeften van anderen niet vervuld raken, sterft de soort uit. Zo dragen wij een natuurlijke verantwoordelijkheid voor elkaar in ons mee. Verbinding vindt niet plaats op het niveau van mentale concepten. Wat we vinden van de werkelijkheid, creëert juist afstand tussen onszelf en de ander. Verbinding vindt plaats op het niveau van gevoelens en behoeften. Rosenberg sluit aan op het denken van de econoom Manfred Max Naaf. Hij stelt dat de economie geslaagd is als de behoeften binnen een populatie vervuld zijn.

Ten tweede de filosofische stroming van de Zoeloes uit zuidelijk Afrika: Ubuntu. Het gedachtegoed wordt het beste weergegeven door de uitspraak: ‘Ik ben omdat wij zijn’. Het is een model dat vooral uitgaat van het vermogen van de mens om samen te werken. De vrijheid om te kunnen vliegen, hebben wij verworven door samen te werken. Een enkel individu had dit nooit bereikt.

Het mannengilde

Met het mannengilde willen wij een plek creëren waar mannen zichzelf kunnen herkennen en erkennen in elkaar. Daarnaast willen wij veel ruimte bieden aan de zonen. De tekst uit het liedje ‘Welkom thuis’ van Bløf spreekt ons erg aan: ‘Kom aan tafel en vertel ons je verhaal, spaar ons niet’. Heling vindt niet plaats als je mensen vertelt hoe ze het moeten doen of wat ze horen te doen of zouden moeten doen. Heling vindt plaats als je in de ogen van de ander kan zien dat hij kan voelen wat er in jou omgaat. Dit is wat iemand bedoelt als hij zegt: ‘Ik voel me gehoord’. Als we ons vanbinnen heel voelen en onze eigen grenzen kunnen waarnemen, kunnen we ons openen en werkelijk verbinden met een ander.

In het weekend van 30 september tot 2 oktober 2016 organiseren we een festival met een uitgebreid programma van activiteiten en rituelen voor mannen van 7-77 jaar.

Zie: www.mannengilde.com